نشتی خطوط لوله از جمله آسیب های رایج در خطوط لوله به شمار می رود که به دلایل متعدد ایجاد خواهد شد و البته تبعات و زیان های خاص خود را خواهد داشت و از این رو رفع نشتی جزو خدمات تعیرف شده خطوط لوله است. فقدان مکانیزم های تعمیرات و نگهداری یا آسیب های موضعی از رایج ترین مواردی هستند که باعث بروز آسیب روی خطوط لوله می شوند اما عاومل دیگری نیز در این امر دخیل اند. در ادامه به معرفی برخی از عوامل بروز نشتی در خطوط لوله می پردازیم:
– فرسودگی خط لوله از اصلی ترین عوامل بروز نشتی است. زمانی که خط لوله عمر بالایی داشته باشد بیش تر مستعد نشتی است چرا که به مرور و پیرو درگیری مستمر با سیال خط لوله و شرایط محیطی جداره آن به تریج نسبت به این متغیرها واکنش نشان داده و کارکرد و ماهیت خود را از دست می دهد. تداوم این فرایند باعث ایجاد نشتی خواهد شد و رفع نشتی را ملازم خود می دارد.
– فقدان مکانیزم های تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه از عوامل تعیین کننده در بروز نشتی است. چنان که می دانیم خط لوله به ناچار در مجاورت شرایط آسیب زاست و این امر اجتناب ناپذیر است. بنابراین باید راهکارهایی را پیش بینی کرد که تا جای ممکن از بروز اسیب و فرسودگی خط لوله ممانعت می کند. از جمله این مکانیزم ها تعبیه عایق ها محافظ خط لوله برای زمانی است که خط در مجاورت شرایط محیطی در معرض آسیب است. این امر می تواند بر افزایش عمر لوله تأثیرگذار باشد.
– بروز آسیب موضعی از دیگر عواملی است که خط لوله را دچار اسیب می کند. برای مثال اگر خط در مجاورت محیط های پر تردد باشد به همان میزان مستعد بروز اسیب چه از ناجیه نیروی انسانی و چه سایر عوامل است. خط لوله ای را تصور کنید که هر روزه خودروها و وسایط نقلیه از جواری آن رفت و آمد می کنند. بدیهی است که در صورت برخورد خودروها خط اسیب جدی خواهد دید و نه نشتی، بلکه چه بسا شکستگی را در آن محل از خط شاهد باشیم.
– تخریب های حین فرایندی نیز از دیگر عوامل بروزنشتی در خط لوله هستند. برای مثال در زمانی که یک اتصال یا یک ابزار و تجهیزات تست و اندازه گیری روی لوله نصب می شود ممکن است نیروی انسانی دچار خطایی شده و ضربه ای نامتعارف به خط وارد کند. در این شرایط نیز ممکن است دچار نشتی در محل خط لوله باشیم.
عوامل ذکر شده بخشی از آسیب هایی است که می توانند بر خط لوله وارد شده و آن را در معرض نشتی قرار دهند. بدیهی است برای پیشگیری و ممانعت از بروز آسیب راه حل های زیادی وجود دارد، اما در این جا فرض می کنیم که موارد رعایت نشده است و خط آسیب دیده است. در این موقعیت چاره ای جز انجام عملیات تعمیراتی نیست.
روش های تعمیر و رفع نشتی
روش های مختلفی برای رفع و تعمیر نشتی وجود دارد که هر یک مزیت های خاص خود را دارند. وظیفه مجری و برنامه ریز فرایندهاست که بهترین و مناسب ترین روش برای رفع نشتی خط لوله را برگزیند. این امر مستلزم آشنایی با روش های رفع نشتی و نیز اشراف بر فرایندهای روی داده از جمله میزان و شد نشتی و محدودیت های شیمیایی و فیزیکی است. برنامه ریز با سنجش شرایط محیطی، فشار سیال، نوع سیال، امکانات موجود و نیز تأسیسات مورد نیاز مطالعات لازم را به انجام رسانده و بر اساس آن تصمیم گیری های لازم را انجام می دهد. او بر اساس داده های موجود اولویت بندی کرده و ان روشی را برمی گزیند که بیشترین بهره وری را داشته و کمترین میزان هدر رفت و اتلاف را برای مجموعه در پی خواهد داشت.
برای مثال اگر زمان فاکتور تعیین کننده در سرویس تعمیراتی رفع نشتی باشد باید به سراغ روش هایی رفت که عملیات رفع نشتی را در کمترین زمان ممکن به انجام می رسانند. اگر اسیب جدی و نیازمند تعمیرات اساسی است باید به سراغ روش های مطمئن تر نظیر استاپل و انسداد خط لوله رفت، اگر سیال درون لوله خطرناک و حاوی مواد قابل انفجار، یا مضر بر سلامت نیروی انسانی و محیط است باید از ایمن ترین روش ها و ابزارها ولو به قیمت صرف زمان بیشتر استفاده کرد. انتخاب هر یک از این گزینه ها کاملاً بستگی به موقعیت و شرایط و الزامات و محدودیت های محیط و کار دارد.
اتصالات نشت بند
رفع نشتی با اتصالات نشت بند از جمله روش های رایج در نشتی گیری خطوط لوله و مخازن به شمار می رود. در این روش کلمپ های نشت بند به راحتی دورتا دور لوله را در بر میگیرند و با استفاده از ابزارهای آب بند خود از ادامه نشتی ممانعت می کنند. این روش معمولاً برای خطوط لوله حاوی سیالات با انواع فشارها به کار می رود و دارای این مزیت بزرگ است که کمترین زمان ممکن را برای تعمیرات نیاز دارد. البته از سوی دیگر باید توجه داشت رفع نشتی با کلمپ نشت بند در زمانی که سیال دارای فشار بالاست به خودی خود ممکن نیست و باید از مکانیزم های حمایتی استفاده کرد تا از فشار سیال گرفته شود و شرایط برای بستن کلمپ فراهم شود.
کلمپ نشت بند یک اتصال کمربندی است که محل نشتی را به صورت سراسری پوشش می دهد. این اتصال دارای مکانیزم ها و ابزارهایی است که آب بندی اتصال را تضمین می کنند و مانع سر ریز سیال به محیط مجوار می شوند. از مزایای کلمپ های نشت بند می توان به موارد زیر اشاره کرد که آن ها را در برابر بسیاری از ساز و کارهای نشتی گیر دیگر دارای مزیت می کند:
– کلمپ های نشت بند نیاز به هیچ گونه تجهیزات و تأسیسات دیگر ندارند و به خودی خود می توانند نشتی سیال را رفع کنند.
– فرایند نصب آن ها روی خط لوله بسیار ساده است.
– در شرایطی که متناسب با نوع و فشار سیال انتخاب شده باشند کارکرد خود را به خوبی حفظ خواهند کرد.
– فرایند نصب و بهره گیری از مزیت های کلمپ های نشت بند زمان کوتاهی را نیاز دارد و به این دلیل در مقایسه با بسیاری از فرایندهای مشابه زودتر تمام میشود.
البته باید توجه داشت که این مزیت ها فقط در شرایط فنی و ایمنی متناسب با کار معنا پیدا می کنند و چه بسا فرایندهایی را داشته باشیم که در آن ها نشتی گیری با استفاده از کلمپ های نشت بند چندان مزیتی نداشته باشد. از این رو انتخاب روش و ابزار رفع نشتی کاملاً بستگی به نظر کارشناسان و متخصصان امر دارد و تنها در صورت تایید ایشان می توان از کلمپ نشت بند استفاده نمود.
